رمان جنگ در ایران از منظر حضور «دیگری» با تکیه بر آرای باختین

«دیگری» در زمرة دغدغه‌های اصلی باختین و آثار اوست. در این پژوهش، با هدف ارتقای کیفی آثار، ضمن واکاوی تلقی فلسفی باختین از دیگربودگی، به جستجوی حضور یا عدم حضور «دیگری» در رمان‌های جنگ پرداخته‌ایم و این آثار را به روش توصیفی‌ـ تحلیلی مطالعه کرده‌ایم. یافته‌ها نشان می‌دهد که رمان‌های جنگ را از این منظر می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: 1ـ آثاری که «دیگری» به طور کمرنگ و غیرمستقیم مطرح شده‌است. 2ـ آثاری که «دیگری» نمونه‌های متعددی در میان شخصیت‌ها دارد، اما سرانجام، تحت تأثیر صدای مؤلف قرار گرفته‌است و با قضاوت او محکوم شده‌است. 3ـ آثاری که «دیگری» علاوه بر حضور متنوع در قالب شخصیت‌ها، جایگاهی برابر با مؤلف یافته، اثر را به سوی چندصدایی سوق داده‌است. در مقالۀ حاضر، سه اثر سفر به گرای 270 درجه، زمستان 62 و شطرنج با ماشین قیامت به عنوان مصادیق هر دسته تحلیل شده‌است.